Czkawka to objaw chorobowy polegający na rytmicznie powtarzających się, mimowolnych skurczach przepony i mięśni oddechowych klatki piersiowej powodujących wdech z równoczesnym zamknięciem głośni, co wywołuje charakterystyczny odgłos.
Przyczyny:
Czkawka występuje powszechnie, zwykle po pewnym czasie samoistnie ustępuje i nie stanowi poważnej dolegliwości.
Częstotliwość czkawki wynosi zwykle 2-60/minutę, a czas jej trwania kilka minut; przyczyną w większości przypadków jest szybkie lub nadmierne napełnienie żołądka.
Niekiedy czkawka przybiera formę przewlekłą, o czasie trwania powyżej 48 godzin i wtedy powoduje dyskomfort, znaczne zmęczenie, zaburzenie przyjmowania posiłków, utratę masy ciała, bezsenność i depresję.
Niektóre ważniejsze przyczyny czkawki przewlekłej:
choroby ośrodkowego układu nerwowego (zapalenia, choroby naczyniowe, guzy itp.),
schorzenia metaboliczne (mocznica, cukrzyca, hiponatremia, hipokalcemia),
toksyny (zatrucie alkoholowe) i leki,
choroby szyi i klatki piersiowej (np. zapalenie płuc i opłucnej, zapalenie osierdzia, zawał mięśnia sercowego),
choroby jamy brzusznej (np. ropień podprzeponowy, przepuklina rozworu przełykowego),
operacje w obrębie klatki piersiowej i jamy brzusznej,
ciąża.
Czkawka jest odruchem, który wywołują bodźce powstające w wyniku stymulacji zakończeń nerwu błędnego, przeponowego i włókien współczulnych unerwiających narządy klatki piersiowej, jamy brzusznej, a także pochodzące z ucha, nosa i gardła. Przyczyną jest również pobudzenie ośrodka czkawki w ośrodkowym układzie nerwowym, w wyniku zaburzeń natury psychicznej lub metabolicznej.